Tenis Nedir ? Tenis Nasıl Oynanır ? Tenis Sporunun Tarihi Nedir ? Tenis Sporunda Kullanılan Malzemeler Nelerdir ? Tenisin Kuralları Nelerdir ? 

Tenis hakkında merak ettiğiniz soruların çok daha fazlası için yazımızı okumaya devam edin.

Tenis Sporunun Tarihi 

Tenis dünyanın en köklü sporunun tarihi bundan 1000 yıl öncesine kadar dayanmaktadır.  Tüm dünyada hızla gelişen bu sporu Haçlılar Orta Asya’da tahta parçaları ve topla oynanan bu oyun 12. yy da Avrupa’ya gelmesi ile hızla değişimler göstererek şekillenmiştir. Önceleri İngilizler ile Fransızlar dört duvar içinde ortadan fileyle ayrılmış alanda raket yerine ellerini kullanarak tenis oynarlarmış.

Daha sonraları eldivenler ve tahta parçaları ile oynanmaya başlanan tenis ileri zamanlarda rakete benzeyen araçlar ile kapalı alanlarda oynanmaya başlanır. 1874 yılında İngiliz binbaşı Walter Clapton Wingfield oyunun patentini alır ve ekipmanların tasarlanması ve pazarlanması işine girişir. 1875’te İngiltere’de Marlylebone Kriket Kulübü tarafından tenis kurallarının ilk şekli oluşturulup yayınlandı. Dünyada hızla yayılan bu spor için daha sonra ayrı bir federasyon kuruldu ve 1900’lü yıllar boyunca Avrupa ve Asya’ya yayıldı.

Sonrasında sadece çim kortta değil; toprak, sert ve sentetik olmak üzere değişik şekilde tasarlanan ve yapılan kortlarda da oynanan tenis belirli kurallara oturtularak sistemli bir spor haline getirildi.

Günümüzde Wimbledon’dan Roland Garros’a, Amerika Açık’tan Olimpiyat Oyunları’na kadar geniş bir yelpazede oynanıyor. Adrea Agassi’den Sthefi Graff’a, Nadal’dan Federer’e kadar dünyanın en ünlü ve en çok kazanan sporcuları da bu dalın içerisin de yetişiyor. Ülkemizde de giderek yayılan tenis hem sağlıklı hem de disiplinli bir yaşam oluşturmak için kişilerin önünü açıyor.

Türkiye’de Tenis ve Gelişimi 

Türkiye’de tenis ilk olarak 1900’lü İngiliz diplomatlar aracılığıyla tanıtıldı. 1905’te İzmir, Bornova ve Karşıyaka’da İngilizler arasında tenis oynanıyordu. Türklerin ilk tenis oynadıkları tarih ise 1915 oldu. Bu tarihten itibaren Amerikan kolejlerinde tenis oynanmaya başlandı. Fenerbahçe’de tenis kulübünün kurulmasıyla Fuat Hüsnü Kayacan ilk Türk tenis hareketini başlattı. Tenisçilerimizin uluslararası alanda ilk kez katıldıkları 1930 Balkan şampiyonasında, çiftlerde Sedat Erkoğlu-Vahram Şirinyan 1. oldular.

1923 yılında kurulan Tenis Federasyonu’nun ilk başkanlığına Server Bey getirildi. 1939’da bağımsız olan federasyonun başkanlığını Kerim Bükey üstlendi. Türk milli takımı, Davis kupasına ilk kez 1948 yılında katıldı ve ülkemizde oynanan karşılaşmada Yugoslavya’ya 5-0 mağlup oldu. Bundan sonra uzun süre Davis kupasında tur geçemeyen takımımız ilk galibiyetini 1974’de Lübnan’ı 3-2 yenerek aldı.

Türkiye Tenis Federasyonun en önemli amaçlarından birisi,tenis sporunun ülkemizde yaygınlaştırılması, geliştirilmesi ve ülkemizin uluslar arası alanda söz sahibi olmasıdır. Yılda 4 tane 10 yaş alt yapı  yaz kupası turnuvaları yapılmaktadır. 12 -14-16-18 yaş büyükler  ve veteran turnuvaları yapılmaktadır. Bu turnuvaların a-b-c serileri vardır. Bunun yanında bir çok özel turnuvalar ve uluslar arası turnuvalar yapılmaktadır.

Tenis  Kort Ölçüleri ve Oyun Kuralları

Tenis topunun ağırlığı: 56,70 – 58,47 gr arasında olmalıdır. Tenis topunun çapı: 6,35cm – 6.67cm arasında olmalıdır. Top 254cm yükseklikten beton bir zemine bırakıldığında, 135cm ile 147cm yüksekliğe sıçramalıdır.

Tenis Sahasının boyu 23,77 metredir. Teklerde oyun sahasının eni 8,23 metre, Çiftlerde oyun sahasının eni ise 10,97 metredir. Çift saha koridoru 1,37 metre, Servis çizgisinin arka çizgiye uzaklığı 5,49 metre, Servis çizgisinin fileye uzaklığı 6,40 metre, Sahasının ortasında bulunan filenin yüksekliği 0,91 metre, Teklerde oyun sahasının file uzunluğu 10,06 metre, Çiftlerde oyun sahasının file uzunluğu 12,80 metre, Arka çizginin kalınlığı 10 cm, Diğer tüm çizgilerinin kalınlığı ise 2,5-5 cm, Bant kalınlığı 5 – 7,5cm, File demirinin yüksekliği 106 cm dir.

TENİS KORTU ÇEŞİTLERİ

Tenis Raketinin Özelliği

Tenisin raket ağırlığı 240 gramdan 350 grama kadar olabilir.  Bugün raket yapımında sınırlamalar vardır. Raket Boyutları : Toplam Uzunluk : 81,28 cm. Toplam Genişlik : 31,75 cm. yi geçemez. Örgü Yüzeyi : Uzunluk : 39,75 cm. Genişlik : 29,21 cm. yi geçemez.

Raketin sap ölçüsü, gribi: 1.2.3.4.5 şeklinde sıralı giden bu ölçüye göre raketi sapından uç noktada kavradığınızda parmaklarla elin kavrama aralığı yaklaşık bir parmak kadar olmalıdır.

Balance (Denge ) noktası: Raketin ağırlık merkezinin sapa olan uzaklığını gösteren ölçüdür. Bu ölçü büyüdükçe ağırlık merkezi raket başına doğru kayacaktır. Raket başı ağır raketler büyük bir vuruş gücü sağlar ve geriden oyunda avantaj sağlarken file önü ve çabuk raket başı gerektiren durumlar için tercih edilmez.

Raket kafa ölçüsü: Raket başının inç kare olarak yüzey alanıdır. Küçük kafalı raketler daha küçük bir sweet spota (tatlı nokta veya vuruş için ideal nokta ) sahip ama hızlı bir hareket ve kontrol kabiliyeti sağlar. Büyük kafalı raketlerin sweet spotları da büyük dolayısıyla hatayı daha kabul edebilir. Yeni başlayan oyuncularda Topun yüzey buluşma kabiliyeti daha belirginleşmediğinden büyük kafa tercih etmeleri doğru olabilir.

Raket kordaj gerginliği (Tel tansiyonu): Raket kordaj gerginliği isteğinize göre yapılır. Gerginlik arttıkça tepkime azalacağından topu az itecek, gücü azaltacak ve kontrolu arttıracaktır. Tansiyon düşükse tepkime daha çok dolayısıyla itme ve kuvvet daha çok kontrol daha güç olacaktır.

Tenis Oyun Kuralları

Teniste oyun başlamadan önce iki rakip arasında para atışı ve raket çevirme yöntemi ile maça başlayacak olan belirlenir.

Servis Atma Zamanı: Servis atacak olan oyunu rakibi hazır olmadan servisi atmamalıdır. Rakip servisi karşılamaya teşebbüs ettiği zaman hazır olduğunu kabul edilir.

Oyuna başlayacak oyuncu dip çizgisinin dış sağından, çapraz sağ servis atışı ile oyunu başlatılır. , ikinci servis kortun solundan sağ çapraza atılır ve diğer puanlardada bu sıraya göre devam edilir. Aynı oyuncu oyun tamamlanıncaya kadar servis atışlarına devam eder. İkinci oyunda ise, servisi diğer oyuncu, oyun (game) tamamlanıncaya kadar atar. Bir sonraki oyunda ise servis gene birinci oyuncuya geçer. Böylece maç bitene kadar devam eder. Çiftlerde ise servis atan oyuncudan sonra, sıra servis karşılayan takımdan birine, ondan sonra ilk servisi atanın eşine geçer. ilk dörtlük bölümde servis sırası servis karşılayanın eşiyle bitmiş olur ve bu sıra set bitene kadar devam eder. İkinci setin ilk bölümünde sıra değişebilir. Herkes sırasını kul­landıktan sonra o diziliş set sonuna kadar devam eder.

Servis atışı başarısız olursa buna hata ( Fauld ) denir. Atılan serviste top ağlara çarparak saha içine düşerse buna let denir ve let olduğu zaman servis tekrarlanır.  İkinci kez servis hakkı verilir ve fakat aynı hata let durumu ikinci kez de de olursa puan karşı tarafa verilir. Servis atışı sırasında ayağın servis çizgisini geçmesine Foot Fault (ayak hatası) denilir. Bu hatada da ikinci servis hakkı verilir. Servisi karşılayan oyuncu top bir kere değdikten sonra topa vurabilir. Müsabaka devam ederken bundan sonra rakip top yere bir kere değdikten sonra veya havada iken temas edebilir.

Teniste puanlama sistemi

Teniste sayılar 15-30-40 diye sayılır. Dört sayıyı ilk bitiren oyuncu oyunu alarak galip gelmiş olur. Fakat diğer oyuncunun aldığı sayınında ikiden fazla olmaması gere­kir. Eğer iki tarafında sayıları üç olursa (yani 40-40) oyun oyunculardan veya çiftlerden birisinin iki sayı öne geçmesine kadar devam etmektedir. İki tarafın 3’er sayı kazanması durumunda (yani 40-40) berabere (deuce) denir. Beraberlik du­rumundan sonra ilk sayıyı, kazanan avantajı almış olur. Aynı oyuncu bir sonra­ki puanı da kazanırsa, beraberlikten sonra gerekli olan iki sayıyla öne geçtiği için oyunu kazanmış olur.

Teniste Set Durumu

* Teniste normal turnuvalarda 3 set oynanır. 2 set kazanan oyuncu maçı kazanmış olur.

* Davis Kupası maçları, Wimbledon Turnuvası gibi müsabakalarda ise 5 set oynanır. 3 set kazanan oyuncu maçı kazanmış olur.

Altı oyuna ulaşan taraf, rakip tarafla aralarında en az 2 oyun fark varsa seti kazanmış olur. Mesela, 6-0, 6-1, 6-2, 6-3, 6-4 gibi 6-5’le set bitmez, çünkü aradaki fark 1 oyun (game) dur. Ya oyunculardan birinin 7-5 yaparak seti bitir­mesi lazımdır veya diğer oyuncu 6-6 yaparak (tie-break) uygulamasına hak kazanır. Tie-Break setin sonucunu tayin etmek demektir (7-6 gibi).

Teniste Saha Değiştirme

Her setin birinci, üçüncü, beşinci oyunlarında ve müteakip tek sayılı oyun­larında saha değişimi yapılır.
Aynı zamanda her setin sonunda, toplam oyun sayısı tek ise saha değiştirilir. Setteki toplam oyun sayısı çift ise, bir sonraki setin birinci oyunun­dan sonra saha değiştirilir.

Sık sık görülen bazı enterasan kurallar
a) Sahanın dışında oynayan oyuncu, sahanın dışına düşeceği kesinlikle belli olan topa, havada iken vole ile vuruş yapar veya topu eliyle tutar ve puanın kendisinin olduğunu iddia eder. Puan hiç bir zaman kendisine verilmez. Çünkü top yere değmemiştir. Topa kötü vole vurup hata yapmışsa, zaten puanı kay­betmiştir. Topa havada vole vurup, hatasız karşı sahaya geçirmişse, oyun de­vam eder.
b) Bir çizginin üzerine düşen top o çizginin çevrelediği sahanın içine düşmüş sayılır.
c) Bir oyuncu oyun esnasında birden fazla raket kullanamaz.
d) Bir oyuncu rakibin sahasında duran top veya topların kaldırılmasını iste­yebilir.
e) Bir seyircinin engellemesi sebebiyle, topu geri çevirmeyen bir oyuncu o puanın tekrarını isteyebilir. Yalnız hakemin, engellemenin oyuncunun kontrolü dışındaki sebeplerden meydana geldiğine inanmasıyla olur.
f) Oyundaki top havadayken, başka bir topa çarparsa o puan tekrarlanır.
g) Top sahadaki sabit veya hareket eden, bir maddeye değerse vuruş geçerlidir. Yalnız, sabit madde veya hareket eden madde top oyununa dahil edildikten sonra sahaya gelmişse puan tekrarlanmalıdır.

Tenis Maçında Ara Vermeler

Bir tenis maçının devamlılığı, maç bitimine ka­dar kesintisiz devam etmesi, bazı kuralların tam uygulanması ile olur.

a ) Saha değişiminde ise, son oyunun bitiminde topun oyundan çıkması ile bir sonraki oyunun başlaması için, topun servisle oyuna girmesi arasında 1,5 daki­kalık bir dinlenme bölümü vardır. Buna aynı zamanda 1,5 dakikalık mola da denebilir.
b ) iki puan arasında 30 saniyelik bir süre vardır.
c ) Bir kaza veya sakatlık sebebiyle, oyuncunun oyuna devam edememesi duru­munda, hakem bir defaya mahsus olmak üzere 3 dakikalık bir ara verebilir. Uluslararası Tenis Federasyonu tarafından kabul edilen takım müsabakaları ile uluslararası turnuva düzenleyicileri, bu bir defalık ara verme süresini beş dakikaya kadar çıkartabilirler.
d ) Bir oyuncunun kuvvet kazanmasına, nefeslenmesine veya fizik kondisyonun düzelmesini sağlamak amacıyla oyunun ertelenmesi, ara verilmesi veya oyuna müdahale edilmesi yasaktır.
e ) Oyuncunun elinde olmayan sebeplerden dolayı, giyecekleri, ayakkabısı veya diğer eşyaları onun oyuna devamını engelliyorsa, bu takdirde böyle du­rumların düzeltilmesi için hakem tarafından oyuna ara verilebilir. (Raketin kırılması veya tellerinin kopması durumları hariç).
f ) Erkeklerde (eğer maç 5 set üzerinden oynanıyorsa) üçüncü setten, kadınlarda ikinci setten sonra, oyunculardan her birinin 10 dakika dinlenme hakkı vardır.
g) Turnuva tertip komiteleri, önceden ilan etmek şartıyla ve 5 dakikadan fazla olmamak kaydıyla, maçlardan önceki oyuncuların ısınma sürelerini karar­laştırmaya yetkilidirler.
h ) Ceza Puanlaması Sisteminin yürürlükte olduğu müsabakalarda hakemin bu sistemin hükümlerine uygun karar vermesi zorunludur.
ı) Oyunun devamlılığına ilişkin prensip ve kurala aykırı davranış halinde, hakem önceden ikazda bulunmak suretiyle kural dışı davranan oyuncuyu dis­kalifiye edebilir.

Maçlarda Kaptanlık ve Talimat Verme

a) Takım müsabakalarında oyuncular saha değiştirirken, saha içinde oturan kaptanlarından talimat alabilirler.

b) Ancak, tie-break (beraberliği bozma) sırasında saha değiştirirken, kaptan­lar oyuncularına talimat veremezler.

c) Takım müsabakaları dışında, hiç bir maç esnasında oyunculara talimat ve­rilemez. Bu kuralın uygulanması kati surette gereklidir.
d) Bu duruma aykırı davranışlarda, önceden ikaz edilmek suretiyle o oyuncu diskalifiye edilebilir.

e) Oyuncuya işaretle veya sözle talimat verilmesi durumunda, hakem gerekli tedbiri alır. Hakem bu şekilde talimat verildiğini görmez ise oyuncular bu ko­nuda onun dikkatini çekebilir.

f) Beş setlik erkekler, üç setlik bayanlar maçlarının 10 dakikalık ara verilmesi esnasında veya oyun kesilerek oyuncunun sahayı terk etmiş olduğu bir sırada oyuncu talimat alabilir. Bu gibi durumlarda talimat verme hususunda bir kısıtlama yoktur

Teniste 30 Saniye Kuralı

a)Puanın alınmasıyla topun oyundan çıktığı anda 90 saniyelik süre başlar.

b)60 saniye dolduğunda hakem “Zaman tamamdır” çağrısı ile oyuncuları ikaz eder.

c) Eğer oyuncular halen saha kenarında oturmaya devam ediyor ve sahadaki yerlerine doğru gitmek üzere herhangi bir davranışta bulunmuyorlar ise, ha­kem “15 saniye” çağrısında bulunarak oyuncuları bir kez daha ikaz eder.

d) Müteakip oyunun ilk puanı için top servisle, 90 saniyelik sürenin geçmesine rağmen oyuna sokulmaz ise, oyuncuya derhal ceza puanı verilir. Bunun tek istisnası, servisi atacak olan oyuncunun servisi atmasını engelle­yecek bir durumun varlığıdır.

Teniste Kurallara Aykırı Hareketler

a)Oyunun devamlılığına engel olmak ve oyunu geciktirmek, ısınma süresinin bitiminde, hakemin oyuna başlaması hususundaki ikazına rağmen 30 saniye içerisinde oyuna başlamamak, bir puanın bitimi ile sonraki ikazına rağmen 30 saniye içersinde oyuna başlamamak, bir puanın bitimi ile sonraki puanın başlaması için en fazla süre olan 30 saniye içinde oyuna başlamamak, saha değişimi sırasındaki en fazla süre olan 90 saniye içinde oyuna başlamamak.

b)Duyulacak şekilde küfür etmek, kötü söz söylemek.

c) Müstehcen ve ayıp hareketlerde bulunmak.

d) Kasdi olarak topu saha sınırları dışına atmak, kızgınlıkla topu tekmele­mek, tehlikeli biçimde topu saha görev lilerine, seyircilere fırlatmak.

e) Sözle saldırganlık yapmak.

f) Saha görevlilerine, rakibine, seyircilere veya diğer kişilere fiziksel olarak cisimlerle saldırıda bulunmak.

g) Raket atmak, etrafa zarar vermek.

h) Sportmenliğe aykırı hareket etmek.

i) Kanunen yasaklanmış bulunan uyuşturucu ve bunun gibi ilaçlar kullanmak.

Yukarıdaki kurallara aykırı hareketlerden herhangi birinin;

– Birinci defa yapılmasında, hakem tarafından o oyuncuya İHTAR edilir.
– İkinci defa yapılmasında, hakem tarafından o oyuncunun rakibine BİR PUAN verilir,
– Üçüncü defa yapılmasında, hakem tarafından o oyuncunun rakibine BİR OYUN verilir.
– Dördüncü defa yapılmasında, hakem tarafından o oyuncu OYUNDAN İHRAÇ edilir.
Puan ve oyun cezası hakem tarafından, ancak başhakeme danışmak suretiyle verilebilir. Oyundan ihraç cezası verildikten sonra, hakem maçın sonucunu şu şekilde ilan eder: Oyun, set ve maç 3/6 6/3 6/3 4/2 hükmen.

Teniste Doğrudan Doğruya İhraç

Bazen oyuncunun kurallara aykın bir hareketi sonunda, doğrudan doğruya oyundan ihraç cezasıda verilebilir. Ancak, ceza puanlaması sistemindeki kademeler uygulanmaksızın, doğrudan doğruya oyundan ihraç cezası verilmesi çok ağır ve ciddi bir cezadır. Bu durumda ilgili oyuncu Başhakeme itirazda bu­lunabilir; bu durumda Başhakemin vereceği karar kesindir.

Teniste Kullanılan Terimler ve Açıklamaları