Kayak Sporu Nedir ? Kayak Sporu Nasıl Yapılır ? Kayak Sporunun Tarihi Nedir ? Kayak Sporunda Kullanılan Malzemeler Nelerdir ? Kayak Sporunun Kuralları nelerdir ? 

Kayak sporu hakkında merak ettiğiniz soruların çok daha fazlası için yazımızı okumaya devam edin.

Kayak Sporunun Tarihi ?

Kayak Sporunun Tarihinin ilk izlerini insanoğlunun ilk olarak kayağı karda batmadan gidebilmek için kullandığı düşünülmektedir. İlk olarak ortaya çıkan bölgeler ise Altaylar, Sırbistan ve Moğalistan olduğu söylense de daha sonraları Kuzey Amerika, Balkanlar, Anadolu ve Kuzeybatı yönünde İskandinavya ile İzlanda’ya doğru hızla yayılmıştır.

Geçmişi tahmini olarak 5000 yıl öncesine dayanan kayaklarda çam, dişbudak, betula ağacı kullanmışlardır. Yapılan bu kayakların kayganlığını artırmak için ise çam ağacından yapılanlar katranla, betula ağacından yapılanlar ise deriyle kaplanırmış.

Türkiye de ise kayak sporunun tarihi ise 1914 yılına dayanmaktadır. Haliçteki marangozhanede yapılan kayaklar at üzerinde Erzurum’a kadar taşınmıştır. Erzurum da açılan kurslar sayesinde 30 kişi kayak öğrenirken, Kafkas cephesine de er yetiştirilmiştir. 01 Ocak 1933 yılında Galatasaray Lisesinde görev yapan öğretmenler Uludağ da ilk kez kayak yaparak Türkiye’nin kayak sporuyla tanışmasını sağlamışlardır. Bu etkinlik 1933-1934 yıllarında Bursa-Ankara-Erzurum halkevlerinin ve Muhafız alayının da dikkatini çekmiştir.1935 yılında Türkiye Kayak Federasyonu ilk olarak  ‘’ Dağcılık ve Binicilik Federasyonu’’ altında toplanmış olup 1936 yılında ise Kış Olimpiyatlarına katılmak için kurumun adı’’ Dağcılık ve Kış Sporları’’ olarak değiştirilmiştir.

1939 yılında ise Türkiye Kayak Federasyonu bağımsız bir federasyon olarak kurularak faaliyetine devam etmektedir.

Kayak Sporu Nedir ?

Kış aylarının en zevkli ve eğlenceli sporlarındandır. Kayak sporuna uygun kıyafet ve ekipmanla ayaklarınıza bağladığınız ucu hafif yukarı kıvrık olan tahta üzerinde, yön ve dengenizi sağlamaya yarayan çubuklar ile tepe noktasında karın üzerinde düşmeden yapılan spora kayak sporu denir.

Alp Disiplini Nedir ? İniş, büyük slalom ve slalom stilinde üç tür yarışların yapıldığı disiplin türüdür. Kısaca hız ile yeteneği buluşturan kayak sporudur.

Kuzey Disiplini Nedir ? Alp disiplininden farklı olarak kar üzerinde daha rahat hareket edebilmek için topukların serbest olduğu, sadece ayaklarının burun kısmının kayağa bağlandığı ve tüm kayakla kayma çeşitlerini bünyesinde bulunduran kayak disiplinidir.

Kayak Sporu Nasıl Yapılır ?

Kayak sporuna başlamadan önce astım ve bronşit gibi hastalığınız var ise doktorunuza başvurmalısınız. Diğer sporların aksine rakıma bağlı olarak risk bulundurduğundan kalp ve nefes darlığı olanlara 2500 metrenin üzerine çıkılmaması tavsiye edilir. Sağlık sorunu olmayan herkes 5-6 yaşından itibaren 3 haftalık kurs ile kayak sporuna başlayabilir.

*Kayak sporunu yapmak için öncelikle uygun bölge ve zeminin olması gerekmektedir. Kimseye ihtiyaç duyulmadan yapılan bu spor için 10-15 cm kar kalınlığı ve hafif eğim gereklidir.

*Öğrenmek için kayak öğretmeninden eğitim almanız gerekmektedir.

*Kaymaya başlamadan önce ısınma hareketleri yapmanız sakatlanma riskini azaltacaktır.

*İlk dersle birlikte tahta üzerinde dengede durma, dönüşler ve hareketleri öğrenmeye başlayabilirsiniz.

*Ayaklarınızı sağlam şekilde bağlayarak kar üzerine basmalısınız.

*Kayaklarınızı birbirine paralel ve omuz genişliğinde kar üzerinde açın.

*İlerlemek için batonları yani sopaları kullanarak kayın.

*Kaymaya başladığınız zaman dengenizi sağlamak için öne doğru bakılır.

*Durmak ve yavaşlamak istenildiğinde ayaklarınızın arkasına basılarak ön taraf üçgen hale getirilir.

*Dönüş yapılacağında hangi yöne doğru dönülecekse, vücut ağırlığı ters ayağa verilerek dönüş gerçekleştirilir.

Kayak Sporu Malzemeleri Nelerdir

Kayak: Ön tarafı geniş,  ucu yukarı doğru hafif kıvrık, arka tarafı ise dar ve dikdörtgen şeklinde üretilen kayak sporunun olmazsa olmaz malzemelerindendir. Sporcunun boyuna, kilosuna ve kategorilerine göre değişiklik göstermektedir.

İnce tahta, plastik köpük, fiberglas ve metal tabakalardan, kayağa esneklik verecek özel maddeyle kaplanarak üretilir.

Ayakkabılar: Botlar veya ayakkabılar sert plastikten vibran taban olarak üretilir. Kayakta kullanılacak botlar ayak bileklerinizi sabit tutarak korumalıdır.

Bağlama: Ayakkabıların kayak üzerinde sabit durmanızı sağlamak için Alp disiplininde kayağa ayakkabının hem ön hem arka kısmından, Kuzey Disiplini’nde ise ayakkabının yalnız ön tarafından vidalanmak suretiyle monte edilir. Fiksasyonlar belli ölçülere bağlı kalınarak metal ve sert plastik gibi maddelerden üretilirler. Alp Disiplini’nde kullanılan bağlamaların arka kısmında stoperler (durdurucular) bulunur.

 

Batonlar (Kayak Sopaları): Hafif malzemeden yapılan, üzerinde sporcunun elinden çıkmaması için kayış, sivri ucunun 5 cm yukarısında batonların batmasını engellemek için simit bulunan malzemedir. Alp Disiplininde kayarken dengeyi sağlamaya ve ritmik dönüşler yapmaya, Kuzey Disiplininde ise düzlükte hızlı kaymaya ve tepeye rahat çıkmaya yaramaktadır.

Vaks: Kayakların altına sürülen bal mumu ve parafin karışımı maddedir. Alp Disiplininde kayağın altında kar oluşmasını engellemek ve hızını arttırmak, Kuzey Disiplinde ise yokuş aşağı ve düzlükte hızlı kaymak, yokuş yukarı ise geriye doğru kaymamak için kullanılır.

 

Giysiler: Sporcuların hareketlerini engellemeyecek, sıcak tutacak, su ve rüzgar geçirmeyecek malzeme olmalıdır. Eldiven, bere ve gözünüzü güneşten aynı zamanda rüzgardan korumaya yarayan gözlük olmalıdır. Düşmelere karşı dizlik kullanılması eğitmenler tarafından tavsiye edilmektedir.

Kayak Sporunda Yapılan Yarışmalar

Alp Disiplininde yapılan yarışmalarda 5 ayrı branş bulunmaktadır. (Slalom, Büyük Slalom, İniş, Süper Büyük Slalom ve Kombine) 

Kuzey Disiplininde yapılan yarışmalar 5 ayrı branş bulunmaktadır. (Kayaklı Koşu, Kuzey Kombine, Biatlon, Kayakla Atlama ve Telemark)

Slalom: Kıvrımlı parkur üzerindeki flamaların (bayrakların) arasından geçilerek yapılır. Parkuru tamamlamak için kapılarda hata yapan ve ıskalayan sporcu ceza puanı alır. Erkek sporcular 55-75 arası, bayan sporcular ise 45-60 arası kapıdan geçmesi gerekmektedir.

Büyük Slalom: Kapı sayıları slalom yarışlarına göre azdır. Yükseklik farkı da fazladır. Kapı arasındaki mesafe slalom yarışlarına göre daha uzundur.

İniş: Tamamen hıza, konstrasyona ve profesyonelliğe dayalı yarıştır. Pist uzunluğu 2.5 ve 5 kilometre uzunluğundadır. Pistlerin başlangıç noktası ve bitiş noktasındaki yükseklik farkı Erkeklerde 750-1000 metre, bayanlarda ise 400-700 metre arasında bulunmaktadır.

Süper Büyük Slalom: Süper G olarak da adlandırılan bu disiplinde teknikten ziyade iniş disiplininde hız önemlidir. Kapı aralıklarının geniş olmasından dolayı yarışlar hızlı yapılmaktadır. Pistlerin başlangıç noktası ve bitiş noktası noktasındaki yükseklik farkı Erkeklerde 500-900 metre, bayanlarda ise 500-700 metre arasında bulunmaktadır.

Kombine: Sporcuların aynı gün içerisinde bir iniş ve iki de slalom yarışları yaparak topladığı puanlarla derecelendirilen yarıştır.

Kayaklı Koşu: Düz ve eğimli parkurlarda yapılan sporcuların iniş ve çıkışla mücadele ettiği yarışmadır.  Erkekler 10, 15, 30, 50 kilometrelik; kadınlar 5, 10, 20 kilometrelik kategorilerde yarışıyor.

Kuzey Kombine: Sporcuların bir gün 60-70 metrelik rampalardan atladığı, diğer gün ise 15 km lik parkurda kayaklı koşu yaptığı yarışmadır.

Biatlon: Kayaklı koşu yapan sporcunun, tüfekle hedefe ateş ettiği stildir. Bize askeri disiplini de hatırlatan bu stilde kadınlar 5-30 km arası, erkekler ise 10-50 km arasında yarışırlar.

Kayakla Atlama: Oldukça dik rampadan aşağıya doğru kayarak hızlanan sporcu en uzak noktaya ulaşarak karla kapla zemine düşmeden yarışı bitirmesi gerekmektedir. Rampa yüksekliğine göre 70 metre ve 90 metre olarak iki kategorisi bulunmaktadır.

Telemark: Kayakla atladıktan sonra iniş sırasında dizlerin birini kırıp, ayaklarınızın birini geriye doğru atarak ve kollarınızı iki yana açmak suretiyle yapılan dengeli estetik iniş stilidir.

Türkiye’de kayak sporu yapılabilecek merkezler

1-Ankara- Elmadağ
2. Antalya –  Saklıkent
3. Bingöl –  Yolçatı
4. Bitlis – Merkez
5. Bolu – Kartalkaya
6. Bolu – Esentepe
7. Bursa – Uludağ

8.Elazığ – Hazarbaba
9. Erzincan – Bolkar

10. Kastamonu – Ilgaz
11. Erzurum – Palandöken
12. Gümüşhane – Zigana
13. Isparta – Davraz
14. İzmir – Bozdağ
15. Kars – Sarıkamış
16. Kayseri – Erciyes
17. Kocaeli- Kartepe

Kayak Sporu ile Yapılan Yarışmalar 

Monoski: Bir tek ama standart kayaklardan daha geniş tutulmuş kayak üzerine iki ayak sabitleştiriliyor. Monoski özellikle sert pistlerde ve engebeli zeminlerde kaymak için.

Snowboard: Amerika’ da sörfçüler tarafından kış sporlarına uyarlanan bir tekniktir.

Carving: Bir adı da Parabolik ski. Carving geniş ve yuvarlak kenarlı geniş topuklu kayaklarla kayılıyor. Bu kayaklarla keskin virajlar alınabiliyor üzerinde eğilmek ve yokuşa yapışmak daha kolay. Pistlerde az veya çok sert karlı zeminlerde kaymak içindir.

Kar Bisikleti: Henüz çok yaygınlaşmadı ama birçok kayak merkezinde bulunuyor. Kar Bisikletinin tekerlekleri yerine geniş bir kayak bulunuyor.

Kızak: Modası hiç geçmeyecek olan kızaklar zamanla geliştirildi. Günümüzün kayak merkezlerinde eski ahşap kızakların yerini freni ve sert gövdesiyle ailece kaymanın tadını yaşatan hızlı araçlar aldı.

Free Style: Kayaklar çeşit çeşit kayak teknikleri de çok farklı. Ama heyecan arayanlar sınırları zorlamak istiyorlar. İşte bunun bir örneği
Free Style’dir.

Boardercross: Kayakçıların hep birlikte tepeler çukurlar ve sert virajlar bulunan bir pistte kaymasıdır.

Free Ride: Pist dışında dağlarda beyaz bir okyanusun ortasında ayak basılmamış ortamlarda doğa ile baş başa kalarak kaymak isteyen usta kayakçılar ve snowboard’çular içindir.

Half Pipe: Snowboard’ çuların engebelerden atlayarak ve havada çeşitli figürlerle gösteri yaparak özel pistlerden kaymasıdır.

Kar Raftingi: Rafting botları altına kayganlığı arttırıcı bir branda gerilerek kürek kullanmadan sadece bir görevlinin gerekli yerlerde alüminyum frenleyici çubukları kullandığı belirli bir parkurda botun kaydığı alternatif bir kış sporu.

Tur Kayağı: Usta kayakçı ve dağcılar için. Kayarak yürüyerek tırmanarak ve çadırlarda konaklanarak dağların aşılmasıdır.

A-SLALOM PİSTİ ÖZELLİKLERİ

 *Pistlerin tescili için müracaatlar FIS’in Alp pistleri Komitesine yapılır.

a-) Slalom parkurunun mümkün olduğunca ¼ ü 30 metreyi bulması gerekmektedir.

b-) Parkur sporcuya azami hız verebilecek vasıfta olmalıdır.

c-) Pistte sporcunun hızını kesecek doğal ve suni engel bulunmamalıdır.

d-) Çıkış alanında sporcuları hava şartlarından muhafaza edecek bölge olmalıdır.

e-) Çıkış ile varış alanı arasında 100-200 mt. arası yükseklik farkı bulunmamalıdır.

B-BÜYÜK SLALOM PİSTİ ÖZELLİKLERİ

a-) Pistin çıkış ve varış yerleri arasında en az 250 metre ve en çok 500 metre irtifa farkı bulunmamalıdır.

b-) Pistin genişliği en az 30 mt. olmalıdır.

c-) Büyük slalom yarışı 2 pist üzerinde yapılacağından seçilmiş pist sahası, ikinci pistinde hazırlanmasına müsait bulunmamalıdır.

d-) Pistte sporcuyu engelleyecek doğal ve suni engel bulunmamalıdır.

C – İNİŞ PİSTİ ÖZELLİKLERİ

 a-) İniş pistinde, sporcunun sopasını kullanması gerekmektedir.

b-) Pistte sporcuyu engelleyecek doğal ve suni engel bulunmamalıdır.

c-) Pistte sporcuyu sakatlayacak ve fırlatacak boyutta engebeler hafifletilmelidir.

d-) Sporcunun çıkış ve varış çizgileri arasında irtifa farkı asgari 800, azami 1000 metre olmalıdır.

SLALOM-BÜYÜK SLALOM VE İNİŞ MÜSABAKALARININ HAZIRLANIŞINDA GEREKLİ BAZI TEKNİK BİLGİLER

1-) SLALOM

 *Pist çıkış ve varış yükseklik farkları: Erkeklerde 180-200 metre, Bayanlarda 120-180 metre

*Sopalanın kar üstü yüksekliği 180 cm ve çapı 3-4 cm olmalıdır.

*Sopa renkleri mavi ve kırmızı renkte olmalı, genişliği 320 cm den az, 400 cm den fazla olamaz. Uzaklığı ise en az 0.75 cm olmalıdır.

*Sopalar kar üstü yüksekliği 180 cm ve çapı 3-4 cm olmalıdır.

*Sayısı erkekler 55-75, bayanlarda 40-60 adet olmalıdır.

*İki kapı arasındaki yüksekli farkı 4-5 metreyi geçmemelidir.

*Kapı çeşitleri ise Açık kapı, Dikey kapı, Eğri kapı olmalı, kapı ölçüsü 3-4 metre, renği mavi-kırmızı ve bayrak ölçüleri ise 20x30cm dir.

B-BÜYÜK SLALOM

*Pist çıkış ve varış yükseklik farkları: Erkeklerde 400-600 metre, Bayanlarda 300-450 metre

*İki kapı arasındaki yükseklik 5 metre, genişliği 4-8 metre ve kapı sayısı ise 30-55 adet olmalıdır.

*Sopalar kar üstü yüksekliği 180 cm ve çapı 3-4 cm olmalıdır.

*Her kapı için 2 çift (4 adet) olup, kapı çeşitleri slalom ile aynıdır.

*Bayrak genişliği 75 cm, yüksekliği 50 cm, kırmızı-mavi pist doğrultusundan dikey olarak 1 metre yükseklikte gerilir.

C-İNİŞ

 *Pist çıkış ve varış yükseklik farkları: Erkeklerde 750-800 metre, Bayanlarda 500-700 metre

*Kapılar pistlerde hız kesici veya teknik uygulama gerektirecek yerlere konur. Kapı genişliği 8 metre olmalıdır. Erkeklerde kontrol kapıları kırmızı, bayanlarda ise kırmızı ve mavi olarak işaretlenmektedir.

*Bayrak ölçüleri 70 cm ve 1 metredir.

ALP DİSİPLİNİ KAYAK YARIŞMALARINDA KULLANILACAK YARIŞMA MALZEMELERİ

1-KAPI SOPALARI: Asgari 2 Metre uzunluğunda 3-4 cm çapında, esnek malzemeden yapılmış 500 adet kırmızı renk ve 500 adet mavi renktir.

2-KAPI FLAMALARI :

 a-)-Slalom: Uzun kenarı 30 cm, kısa kenarı 20 cm olan, kenarları dikişli, üçgen ölçülerde 300 adet kırmızı ve 300 adet mavi renktedir.

 b-)Büyük Slalom: Çapraz bant her iki yüzde tek istikamette olacak şekilde, dikdörtgen ebatta 75 cm x 50 cm olarak, 250 adet kırmızı ve 250 adet mavi renktedir.

 3-KAPI NUMARALARI: Beyaz kartondan 15×10 cm. ebadında kartonların tek tarafı bir iki metreden okunabilir büyüklükte 1 den 75 e kadar numaralı 4 seri olmalıdır.